به گزارش سرویس علمی- فرهنگی مرکز خبر حوزه، دوماهنامه تربیتی- اخلاقی «خُلُق» در شماره اخیر خود در مقاله‌ای با عنوان «در آمدی بر عرفان‌های حقیقی و عرفان‌های کاذب» به بررسی علل عوامل روی آوردن بشر جدید به معنویت و عرفان پرداخته.

در قسمتی از این مقاله که به قلم آقای احمد حسینی شریفی در هفدمین شماره دو ماهنامه «خلق» ویژه خرداد و تیر 89 منتشر شده چنین می‌خوانیم: اگر نگاهی گذرا به وضعیت دین و معنویت در عصر جدید بیندازیم این حقیقت را تصدیق خواهیم کرد که بشر جدید، پس از وقفه‌ای نسبتا طولانی بار دیگر به سوی دین و معنویت روی‌ آورده است.

گرایش شدید مردم گوشه و کنار دنیا به کتاب‌های معنوی و دینی، تمایل به شرکت در مجالس مذهبی و طرح گفتمان معنویت‌خواهی و دین گرایی، از شواهد این مدعاست.

نگاهی گذرا به مکتوبات نویسندگان و مدعیان روشنفکری نیز نشان می‌دهد بحث عرفان و معنویت به ویژه در دهه اخیر در آثار آنان از بسامد ویژه‌‌ای برخوردار است.

 در ادامه این نوشتار با بررسی علل معنویت گرایی در جهان آمده است: علل و عوامل این گرایش چیست؟ چرا بشر جدید پس از وقفه‌ای نسبتا طولانی، بار دیگر رو به سوی معنویت آورده است؟ ذیلا به چهار نمونه از مهمترین علل و عوامل این گرایش اشاره می‌کنیم:

*سرخوردگی از عقلانیت و علم مدرن

بشر جدید در دوران مدرنیته، گمان می‌کرد علم جدید پاسخگوی همه مشکلات و دغدغه‌های او است؛ از این رو، با هر ایده ماورایی به شدت مبارزه می‌کرد. از طرف دیگر، عقل‌گرایی عصر روشنفکری به جایی رسیده بود که هر سخن خِردگریزی را خِرد ستیز می‌پنداشتند و به همین دلیل، بسیاری از مدعیان دینی و معنوی را انکار می‌کردند. دین ستیزی و معنویت گریزی بشر جدید به جایی رسیده بود که حتی حاضر نبود در مجامع علمی و دانشگاهی نام «خدا» برده شود؛ چرا که پذیرش و اعتقاد به چنین موجودی را غیر علمی و خرافی و اسطوره‌ای می‌دانست و ساحت دانش را از امور خرافی و اسطوره‌ای مبرا می‌دانست، غرور علمی بشر جدید به جایی رسیده بود که تجربه پذیری را تنها راه برای اثبات حقانیت هر اندیشه‌ای می‌دانست و هر سخنی غیر تجربی را غیر علمی می‌پنداشت نه تنها مفاهیم الهیاتی و ما بعد الطبیعی، بلکه مفاهیم اخلاقی را نیز مفاهیمی غیر علمی و بی‌معنا تلقی می‌کرد.

اما دیری نپایید که بشر از خواب جزمیت این غرور علمی بیدار شد، کاستی‌های عقل و علم مدرن را با همه وجود خود احساس کرد و به این نتیجه رسید که گشایش همه مشکلات بشری، کار عقلانیت ابزاری و علم مدرن نیست، انسان، موجودی چند ساحتی است، مهم‌ترین نیازها و دردهای بشر، دردهای وجودی و نیازهای روحی و روانی و درونی است.

*اثبات نادرستی فلسفه‌های معنویت ستیز

در دوران مدرنیته، معنویت‌ستیزی و دین گریزی تئوریزه و نهادینه شده بود عده‌ای از اندیشوران غربی، تحت تاثیر اندیشه‌های وینگنشتانین با تشکیل حلقه‌های مطالعاتی، افراطی‌ترین و دین ستیزانه‌ترین فلسفه و نظام فکری را در طول تاریخ پدید آوردند که «فلسفه پوزیتویسم» نام گرفت و این گروه در مدتی کوتاه، فضای علمی و فلسفی را در غرب و به تبع آن در بسیاری از نقاط جهان در اختیار گرفتند.

اما در نهایت، این فلسفه و سایر فلسفه‌های مشابه نیز رو به زوال نهادند و نادرستی بنیان‌های فکری آنها آشکار شد و مورد نقد‌های فراوانی قرار گرفت.

*شکست‌ نظام‌های معنویت ستیز

افزودن بر فلسفه‌های معنویت ستیز، نظام‌های معنویت‌ ستیز هم که تحت تاثیر برخی از این فلسفه‌ها پدید آمده بودند، در اواخر قرن بیستم به طور رسمی، ورشکستگی خود را ا علام کردند. در قرن بیستم که نیمی از مردمان دنیا دلبسته نظام کمونیستم و مارکسیسم شده بودند و برآورده شدن همه آمال و آرزو‌های دیرینه خود را از این نظام دینی ستیز می‌خواستند، اما مردم دنیا با کمال تعجب و در عین ناباوری، شاهد فروپاشی و ورشکستگی رسمی این نظام بودند. همگان این حقیقت را فهمیدند که این نظام، سرابی بیش نبوده و از پاسخگویی به نیازهای واقعی بشریت نا توان است.

این حقیقیت در گرایش دین‌خواهی و معنویت طلبی مردم، روح تازه‌ای دمید بسیاری از مردمان جمهوری‌هایی که از  زیر یوغ نظام کمونیستی، استقلال اندیشه‌ای یافته بودند دوباره به سوی معنویت و دین‌گرایش یافتند.

*پیروزی انقلاب اسلامی ایران

از مهمترنی علل روی‌آوری بشر جدید به سوی دین و معنویت، پیروزی انقلاب اسلامی ایران است و شاید بتوان آن را مهم‌ترین عامل نیز قلمداد کرد. همه متفکران دنیا و بسیاری از مردم،‌ با چشم خود دیدند انقلابی که با نام دین و روحانیت و معنویت و اسلام شروع شده بر خلاف همه کارشکنی‌ها، مخالفت‌ها، محدودیت‌ها و محرومیت‌ها روز به روز به بالندگی خود ادامه داد؛ تا آنکه در اواخر دهه پنجاه، به پیروزی نهایی رسید. پس از آن نیز دشمنان این نظام از هیچ کوششی در جهت نابودی آن فروگذار نکردند و کوشیدند نایره معنویت خواهی و دین‌گرایی مردم ایران را خاموش کنند اما راه به جایی نبردند.

و اما سخن رهبر فرزانه انقلاب

رهبر فرزانه و حکیم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره ویژگی‌های دوران جدید که آن را عصر امام خمینی‌(ره) می‌نامند، اظهار می‌کنند: ویژگی آن (دوران جدید) عبارت است از بیداری و جرات ملت‌ها در برابر زورگویی ابرقدرت‌ها و سر برآوردن ارزش‌های معنوی و الهی ما امروز نشانه‌های رشد معنویت و افول مادیت را در دنیا می‌بینیم و قرن حاضر، گرایش عمومی بشریت به معنویت و دین است.

با استقامت و پایداری مردم ایران، حتی اصحاب کلیسا نیز روحیه‌ای تازه یافتند و در اندیشه احیای مجدد مسیحیت بر آمدند.

*دیگر عناوین دو ماهنامه تربیتی اخلاقی«خلق»

مکتب فیض، شرح دعای مکارم‌الاخلاق، نیم‌نگاهی به اعتکاف، موانع استفاده از قرآن و «برای بعد از اعتکاف» تعدادی از عناوینی است که ماهنامه خلق در شماره 17 به آنها پرداخته است.

گفتنی است مجله تربیتی- اخلاقی «خُلُق» به مدیر مسئولی عبدالعلی حجتیان‌زاده هر دوماه یکبار از سوی موسسه فرهنگی دارالهدی منتشر می‌شود.

علاقمندان می‌توانند برای آشنایی بیشتر با مجله خلق با پایگاه اطلاع‌رسانی www.daralhoda.com  مراجعه نموده و برای ارتباط با دفتر نشریه با شماره تلفن 7737429-0251 تماس بگیرند.